هر سازمانی ایجاد شده است تا در قالب یک چشم انداز ماموریتهایی را دنبال نماید. این ماموریتها بر اساس راهبردهایی (نوشته شده یا نانوشته) دنبال میشوند. راهبردها تعیین کننده نحوه تحقق اهداف و ماموریتهای سازمان در وضعیت فعلی و آینده سازمان هستند. تحقق این ماموریتها و اهداف سازمان در قالب تعدادی فرایند کسب و کار (Business Processes) عملی میگردند. عملکرد موثر و کارآمد این فرایندها رمز موفقیت سازمان در تحقق اهدافش است. برای عملکرد درست و کارآمد فرایندها در یک سازمان عوامل متعددی مطرح می باشند. از جمله مهمترین این عوامل چگونگی استفاده از سیستمهای اطلاعاتی است. این سیستمها ضمن اینکه اطلاعات به موقع و مناسب برای تصمیمگیری درست در فرایند را فراهم میآورند، با مکانیزه نمودن گامهای پیش بینی شده در فرایند، به سرعت، صحت، دقت و کاهش منابع مصرفی در فرایند کمک شایانی میکنند.
گام اول در استفاده موثر و کارآمد از سیستمهای اطلاعاتی تدوین یک برنامه یا نقشه راه برای چگونگی بکارگیری این سیستمها در سازمان است. این امر به ویژه در سازمانهای بزرگ که دارای دهها ماموریت و صدها فرایند کسب و کاری بوده و در عین حال با انبوهی از تصمیمات مواجه است که در آن واحد به صدها قلم اطلاعاتی نیاز دارند، یک نیاز جدی وپایهای محسوب میگردد.
معماری سازمانی یک روش منظم و سیستماتیک برای انجام مطالعات در زمینه تدوین یک برنامه و نقشه راه برای ترسیم چگونگی بکارگیری یکپارچه فناوری اطلاعات درسازمان با هدف كاهش هزينه و افزايش اثربخشي در خروجیهای کل سازمان است. این مطالعات از بررسی راهبردها و ماموریتهای کسب و کاری سازمان شروع شده و با تمرکز بر فرایندها و سناریوهای کسب و کار (Business Scenario) و اطلاعات مورد نیاز آنها ، وضعیت موجود سیستمهای اطلاعات و زیرساختهای تکنولوژیکی را بررسی نموده و وضعیت مطلوب سازمان در زمینه چگونگی استفاده از فناوری اطلاعات را ترسیم مینماید. سپس با تحلیل شکاف بین وضعیت موجود بکارگیری فناوری اطلاعات با وضعیت مطلوب آن، پروژههای لازم برای پرکردن این شکاف و رسیدن سازمان به وضعیت مطلوب را تدوین نموده و آنها را درقالب یک نقشه راه ارائه میدهد.
هرچند پروژههای معماری سازمانی بر اساس نوع واندازه و نیازهای سازمان، دارای شرح خدمات و مطالعات متنوع و متفاوتی هستند، لیکن میتوان این محورها را در این نوع پروژه برشمرد:
- معماری کسب و کار شامل فرایندها و گردش کار سازمان و نیازمندیهای کسب و کار از فاوا
- معماری سیستمهای اطلاعاتی شامل گردش اطلاعات و مدلهای داده و داراییهای نرمافزاری
- معماری فناوري شامل زیرساختهای ارتباطی و خدمات زیرساختی و امنیت
- راهبری فاوا شامل قابلیتهای مدیریت فاوا از منظر ساختار و فرایندها و منابع انسانی
- مطالعات تطبیقی یا الگوبرداری و استخراج درسهای آموخته شده از بهترین تجارب
- تدوین چشمانداز، استراتژی و سیاستهای فناوری اطلاعات
- تحلیل شکاف میان وضعیت موجود و وضعیت مطلوب و تدوین نقشه راه گذار به وضعیت مطلوب
- تعریف بستههای کاری و RFP پروژههای تعریف شده در نقشه راه و سیاستهای اجرایی